Partnerstwo z BlockyResearch

Co jeśli Ethereum to nie tylko sieć, ale naród? Co jeśli Bitcoin to republika, Solana - technokracja, a Cosmos - federacja państw-miast? Blockchainy zazwyczaj opisuje się w kategoriach technicznych: protokoły, walidatory, mechanizmy konsensusu. Ale bliższa analiza ujawnia, że przypominają coś znacznie bardziej politycznego: państwa w cyfrowym wymiarze. Mają konstytucje zapisane w kodzie, rządy w formie walidatorów i górników, gospodarki oparte na rodzimych tokenach, a nawet politykę zagraniczną przez mosty i interoperacyjność. I tak jak każde państwo, zależą od swoich obywateli - użytkowników, programistów i posiadaczy tokenów - którzy deklarują lojalność nie z urodzenia, lecz z wyboru.

Dlaczego zdecentralizowane giełdy wyglądają inaczej, niż scentralizowane? Do tej pory większość handlu kryptowalutami na łańcuchu opierała się na tzw. Automated Markets Makers (Automatycznych Twórcach Rynku). Są to pule tokenów, które ustalają ceny według prostej formuły. Korzystanie z nich jest łatwe, a cena zawsze jest dostępna – ale mogą być nieefektywne, szczególnie przy dużych transakcjach. Tradycyjne rynki, jak giełdy akcji, używają ksiąg zleceń, gdzie kupujący i sprzedający zgłaszają swoje ceny, a transakcje dochodzą do skutku, gdy się pokrywają. Wczesne blockchainy, takie jak Ethereum, były zbyt wolne i drogie, by wspierać ten model, dlatego AMM stały się domyślnym rozwiązaniem w kryptowalutach. Teraz technologia nadążyła. Nowe blockchainy i rollupy potrafią przetwarzać tysiące transakcji na sekundę, co pozwala na ponowne uruchomienie ksiąg zleceń. Projekty takie jak Hyperliquid, dYdX, Aevo i Vertex wprowadzają ten model na nowo, oferując bardziej precyzyjny handel i zaawansowane funkcje, np. zlecenia limitowane czy stop-lossy. W prostych słowach: AMM-y dały początek DeFi. Teraz jednak powraca model księgi zleceń, który może sprawić, że handel na zdecentralizowanych giełdach zacznie przypominać doświadczenie z Coinbase czy Binance – tylko bez konieczności oddawania kontroli nad własnymi środkami.

Wyobraź sobie miasto, w którym tylko właściciele nieruchomości zarabiają, a sklepy i restauracje płacą czynsz, ale niewiele z tego mają. Tak właśnie działa dziś wiele blockchainów. Osoby zabezpieczające sieć – tzw. walidatorzy – otrzymują nagrody jedynie za „zamrożenie” kapitału, podczas gdy aplikacje napędzające faktyczną aktywność często ledwo wiążą koniec z końcem.